Antik Devirde Thyateira Ekonomisi
Özellikle Roma İmparatorluğu döneminde Thyateira, tarımsal potansiyelinin yanı sıra dikkati çeken bir tarımsal sanayi merkezi haline gelmiştir. Ayrıca Roma döneminde, Batı Anadolu’nun diğer kesimlerinde olduğu gibi Thyateira’da da Romalı tacirler özellikle tarımsal potansiyeli dolayısıyla faaliyetlerde bulundukları bilinmektedir. Bunlar Thyateira’da oldukça zengin bir birlik kurmuşlardır. Bu birliğin kentte bazı binalar yaptırdığı saptanmıştır.
Thyateira’da Roma döneminde en önemli endüstri tekstil idi. Tekstil sanayii kapsamında yün üretimi, yün ve kumaş boyamacılığı ile keten üretimi gelişmiştir. Bu iş kolunda çalışanların kurdukları dernekler vardı. Örneğin yün üreticileri-yüncüler olarak Türkçeye çevrilebilecek “lanarioi ya da lanarii”, kumaş çiğneyicileri ya da kasarlar olarak Türkçeye çevrilebilecek “gnafeis” M.S. III. yy.’da bilinmektedir. Kumaş boyacılarının (Bafeis) ise M.S. I. yy. ortalarında Thyateira’da dernek kurdukları bilinmektedir. Ketenin Lydia bölgesindeki diğer yerleşimlerde de yetiştirildiği bilinmektedir. Keten üreticilerin derneği “linourgoi” idi. M.S. II. ve III. yy’da Thyateira’nın, Batı Anadolu’nun en önemli tekstil üretim merkezi olduğu düşünülmektedir. Bu kentte, tekstilden sonraki en önemli sanayi, seramik üretimiydi. M.S. III. yüzyılda bu iş kolunda çalışanların kurdukları “kerameis” adında bir dernekleri vardı. Bu kentte seramikçilerin İmparator Caracalla’yı bir yazıtla onurlandırdıkları bilinmektedir. Ayrıca, ayakkabıcılık, dericilik, sektörleri de gelişmişti. Bu sektörlerde çalışanların kurdukları dernekler de tespit edilmiştir. Ayakkabıcılar derneğinin yani “skututomoi” adı bir Thyateira yazıtında geçmektedir. “Burseis” adıyla anılan deri işleyenler birliğinin Thyateira’daki varlığının dışında deri işlemesinde Thyateira’nın kuzeydoğusunda günümüzdeki Selçikler köyü yakınlarında bulunan Attaleia kentinin de ileri düzeyde olması bu iş kolunun bölgesel önemini kanıtlar. Yörede madencilik açısından bakırcılık önemliydi. Thyateira’da ele geçen bir yazıtta “Khalkeis Khalkotypoi” Lydia’da bakır işçiliğiyle uğraşanların kurdukları dernekten söz edilmektedir.
Kentteki yazıtlar M.S. II. yy.’da “artokopoi” denilen ekmek üreticilerinin (fırıncıların) kurduğu bir derneğin varlığına işaret eder. Bahçıvanlar ise “kepouroi” adından bir dernek kurmuşlardı. Thyateira’da bulunan iki yazıtta köle tüccarı anlamına gelen “ergastai” sözcüğünün geçmesi ise kentte antik devirde bir köle pazarının olabileceğini düşündürmektedir.
